رینکتومی و جراحی بینی

پوست ناحیه بینی، نسبت به خورشید بسیار حساس است و همین موضوع، آن را مستعد سرطان می‌کند. به علاوه ساختار بینی نیز، بسیار ظریف است و نمی‌تواند جلوی انتشار سرطان را بگیرد. سرطان بینی به سرعت به چشم‌، لب و سایر نواحی صورت گسترش خواهد یافت. یکی از روش‌های درمانی که ممکن است، در این موارد اجرا شود، جراحی رینکتومی است.

عمل رینکتومی، شامل برداشت کامل یا نسبی بینی است؛ به‌همین‌خاطر به دو نوع، عمل جراحی رینکتومی «توتال» و عمل جراحی رینکتومی «پارشیال»، تقسیم می‌شود. به دلیل اثرات بالای بینی در زیبایی صورت، معمولا جراحی رینکتومی، به ندرت انجام می‌شود و تنها در مواردی که سرطان، بسیار تهاجمی بوده و به نقاط عمیق بینی گسترش یابد، انجام می‌شود. معمولا پس از جراحی رینکتومی، نیاز به عمل‌های جراحی بازسازی بینی خواهد بود. 

رینکتومی چیست؟

رینکتومی عمل جراحی برداشت قسمتی از بینی یا تمام آن است. در این جراحی، عمدتا بخش‌های نرم بینی برداشته خواهد شد. بینی علاوه‌بر نقش عمده‌ای که در ظاهر صورت ایفا می‌کند، عملکرد قابل‌توجهی را نیز دارا می‌باشد. ساختار خارجی بینی، از استخوان و غضروف تشکیل شده و توسط تیغه بینی، به دو بخش تقسیم می‌شود. حفره بینی در پشت ساختار خارجی بینی، قرار می‌گیرد. هوای تنفس شده در حفره بینی، گرم و مرطوب می‌شود.

سرطان‌های بینی معمولا از حفره داخلی بینی آغاز می‌شوند. از آنجا که حفره بینی با گوش، دهان و چشم در ارتباط است، هرگونه بدخیمی درون بینی، به راحتی به این ساختارها نیز منتشر می‌شود. جراحی رینکتومی شامل برداشت بافت سرطانی بینی، با بیشترین تلاش در جهت حفظ بافت سالم است. معمولا پس از جراحی رینکتومی، جراحی بازسازی بینی، با هدف بازگرداندن زیبایی صورت و عملکرد آن انجام خواهد شد. جراحی رینکتومی دو نوع است:

1. رینکتومی پارشیال؛ در این جراحی، بخش کوچکی از ساختار بینی برداشته می‌شود.
2. رینکتومی توتال؛ در این جراحی، ساختار بینی شامل بافت نرم و استخوانی، به طور کامل برداشته می‌شود.

رینکتومی تنها در سرطان‌های شدید، تهاجمی و برگشت‌پذیر انجام می‌پذیرد. از آنجا که بینی، نقش اساسی در زیبایی چهره فرد ایفا می‌کند، این عمل تنها پس از انجام شیمی‌درمانی و پرتو‌درمانی ناموفق انجام خواهد شد.

جراحی رینکتومی در چه شرایطی انجام می‌شود؟

با توجه به موارد ذکر شده درباره انواع راینکتومی و ضرورت انجام این نوع عمل جراحی برای پیشگیری از انتشار سرطان به سایر نقاط صورت، انجام جراحی رینکتومی به افراد زیر توصیه می‌شود:

• افراد مبتلا به سرطان پوست، که سرطان به بینی و حفرات آن گسترش یافته است.
• افراد مبتلا به سرطان بافت پوششی و پیوندی.
• افراد مبتلا به ملانوما.
• سرطان سلول‌های مرکل.
• سرطان شدید و راجعه (برگشت‌پذیر).
• به عنوان راهکاری برای بهبود کیفیت زندگی در افراد با سرطان‌های غیر‌قابل درمان.

علائم افراد مبتلا به سرطان‌های بینی و حفره بینی

هر بیماری نشانه‌هایی دارد و بررسی و چکاپ بدن و مراجعه زودهنگام به پزشکان متخصص، در صورت مشاهده علائم، می‌تواند فرایند درمان را سریعتر، مثمرثمرتر و کم‌هزینه‌تر کند. از این رو بهتر است با علائم بیماری های مختلف آشنا باشیم. افراد مبتلا به سرطان‌های بینی و حفره بینی، معمولا دارای علائمی هستند، که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.

مشکلات بینی

علائم مربوط به بینی در افراد مبتلا به سرطان‌های بینی، شامل موارد زیر می‌شود:

1. خارج‌شدن موکوس از بینی؛
2. جاری‌شدن موکوس به پشت بینی و حلق؛
3. احساس انسداد مکرر و شدید درون بینی؛
4. خونریزی از بینی؛
5. حس بویایی کاهش‌یافته.

مشکلات چشم

علائم مربوط به مشکلات چشم در افراد مبتلا به سرطان‌های بینی، موارد زیر را دربرمی‌گیرند:

• دوبینی؛
• متورم‌شدن چشم‌ها؛
• از دست‌دادن نسبی یا کامل بینایی؛
• درد در اطراف چشم؛
• اشک‌ریزش.

علائم دیگر

همچنین علاوه بر موارد ذکر شده در بخش ها بالا، علائم و نشانه‌های دیگری نیز، در سایر نقاط بدن وجود دارند که می‌توانند، هشداردهنده سرطان بینی باشند. برخی از این علائم عبارتند از:

1. درد و ناراحتی در قسمت‌های مختلف صورت، به ویژه بالای گونه‌ها؛
2. دشواری در باز‌کردن دهان؛
3. غدد لنفاوی متورم در ناحیه گردن؛
4. فشار و درد در گوش‌ها؛
5. دندان‌های لق‌شده.

جراحی رینکتومی در چه افرادی ممنوع است؟

با وجود اینکه، این جراحی، یکی از فرایندهای درمان بیماران سرطان بینی است؛ اما نمی‌توان از این روش در تمام بیماران استفاده کرد. باید توجه داشته باشید که جراحی رینکتومی در افراد زیر ممنوع است:

• افرادی که سرطان در آن‌ها بسیار گسترش یافته است.
• افرادی که به دلیل شرایط بیماری، قادر به تحمل بیهوشی عمومی نیستند.
• افرادی که رضایت به جراحی نمی‌دهند.

آمادگی قبل از عمل رینکتومی 

همانند هر عمل جراحی دیگری، در این جراحی نیز باید، مراقبت ها و آمادگی های لازم، پیش از شروع فرایند جراحی انجام شود. به طور کلی، آمادگی‌های لازم جهت انجام جراحی رینکتومی شامل موارد زیر است:

1. قبل از آمادگی برای جراحی لازم است، نمونه‌برداری از بینی، به منظور تایید تشخیص انجام شود.
2. آزمایشات خون، به منظور تعیین گروه خون و سلامت عمومی فرد، انجام می‌شود.
3. تست‌های تنفسی و عکس قفسه سینه، به منظور بررسی سلامت ریه انجام می‌شود.
4. نوار قلب از بیمار گرفته می‌شود.
5. فشارخون، ضربان قلب، تعداد تنفس و درجه حرارت بیمار، اندازه‌گیری می‌شود.
6. سوابق پزشکی بیمار، به طور کامل بررسی می‌شود.
7. رضایت آگاهانه از بیمار گرفته خواهد شد.
8. روش بیهوشی انتخاب می‌شود.
9. رژیم غذایی مناسب، برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.
10. داروهای رقیق‌کننده خون قطع خواهد شد.

رینکتومی چگونه انجام می‌شود؟

پس از انجام آزمایش ها و مراقبت های اولیه پیش از جراحی، فرایند جراحی بیمار آغاز می شود. به صورت خلاصه و فهرست وار، مراحل کلی عمل جراحی رینکتومی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• بیمار، بیهوشی عمومی دریافت می‌کند.
• بیمار، در وضعیت مناسب قرار می‌گیرد.
• پوست بینی برش داده شده و بالا برده می‌شود.
• با توجه به گسترش تومور‌ها، برداشت بافت بینی انجام می‌شود.
• جراح با استفاده از اندوسکوپ، درون حفره بینی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
• محل جراحی بخیه زده شده و پانسمان انجام می‌شود.

مراقبت‌های پس از رینکتومی شامل چه مواردی هستند؟

پس از عمل جراحی نیز، بیمار نیازمند مراقبت هایی است تا بدن او بتواند، ضعف عمومی بعد از جراحی را جبران کند و در مدت زمان کوتاه، شرایط بهبود کامل را پیدا کند. اصلی ترین مراقبتهای پس از این جراحی عبارتند از:

1. رژیم غذایی مناسب، باید توسط بیمار رعایت شود.
2. داروهای تجویزی، مطابق با برنامه مصرف شود.
3. با توجه به جراحی انجام‌شده، تغییر در حس بویایی بعد از جراحی بینی و همچنین حس چشایی طبیعی است، و مرور زمان بهبود خواهد یافت.

پس از جراحی رینکتومی چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه شود؟

انجام هر عمل جراحی، ممکن است با عوارض و مشکلاتی، در دوران نقاهت همراه باشد. از آنجا که ضعف عمومی بدن، در این دوره اجتناب ناپذیر است، و همین عامل ممکن است، مخاطرات جدی را برای بیمار، ایجاد کند؛ بنابراین پس از جراحی رینکتومی، لازم است در موارد زیر، سریعا به پزشک مراجعه شود:

1. قرمزی و ناراحتی در محل جراحی؛
2. حرارت بالا در محل جراحی؛
3. کوتاهی در تنفس؛
4. افزایش تورم در ناحیه جراحی؛
5. تغییر در اشتها و الگوی خواب؛
6. نشانه‌های افسردگی، از جمله غم، ناراحتی و…

پروتز بینی پس از جراحی رینکتومی

پس از انجام جراحی رینکتومی و قبل از اقدام به بازسازی بینی، به زمان کافی برای بهبود نیاز است. زمان بهبودی در هر فرد متفاوت است و تحت تاثیر سایر درمان‌هایی که بیمار دریافت می‌کند؛ قرار می‌گیرد. در بعضی از افراد، می‌توان از یک پروتز موقت، در طی دوره بهبودی استفاده کرد. این پروتز، نیاز به پانسمان مکرر در دوره بهبودی را، از بین برده و باعث می‌شود، بیمار احساس بهتری داشته باشد. پس از اینکه محل جراحی، کاملا بهبود یافت و تورم از بین رفت، می‌توان ساخت پروتز نهایی را آغاز کرد.

هر پروتز بینی، به صورت منحصر به فرد، از جنس سیلیکون ساخته می‌شود تا بر روی حفره بینی بیمار، قرار بگیرد. درک کامل از آناتومی بینی و خصوصیات ظاهری فرد، برای ساخت پروتز دائمی لازم است. پروتز بینی دارای رنگ ویژه، با توجه به رنگ پوست بیمار خواهد بود. پروتز بینی به گونه‌ای ساخته می‌شود، تا کاملا روی محل جراحی قرار گرفته و آن را پوشش دهد.

فرآیند ساخت پروتز بینی

ساخت پروتز بینی یا غضروف مصنوعی در جراحی بینی، در یک پروسه شامل چهار مرحله انجام می شود. انجام دقیق هر کدام از این مراحل برای ساخت بهترین غضروف مصنوعی بینی الزامی است. فرآیند ساخت پروتز بینی شامل مراحل زیر است:

• مشاوره با بیمار، جهت بررسی ناحیه جراحی و گفت‌و‌گو، در مورد انتخاب‌های پیش‌رو انجام می‌شود.
• نمونه‌گیری شکلی از ناحیه بینی انجام می‌شود، که این مرحله کاملا بدون درد بوده و 20 دقیقه، طول خواهد کشید.
• تعدادی نمونه اولیه از پروتز بینی، ساخته می‌شود تا توسط بیمار امتحان شده و مناسب‌ترین گزینه، انتخاب می‌شود.
• نمونه انتخابی با توجه به رنگ پوست بیمار، رنگ‌آمیزی شده و نواقص باقی‌مانده آن، برطرف می‌شود.

عمل جراحی رینکتومی،

به معنی برداشتن کامل بینی یا بخشی از آن است. جراحی رینکتومی زمانی انجام می شود که فرد دچار سرطان‌های بینی و حفره های بینی شده باشد. از آنجا که احتمال سرایت سرطان، از بافت حساس و نازک بینی، به سایر بخش های صورت، بسیار زیاد است؛ به وسیله عمل رینکتومی، از گسترش شیوع سرطان جلوگیری می شود. پس از برداشت بافت گرفتار بیماری، پزشکان با استفاده از پروتز (غضروف) مصنوعی، جراحی بازسازی بینی را برای بیمار انجام می دهند تا ظاهر بینی بیمار به حالت طبیعی خود بازگردد و بیمار بتواند از لحاظ ظاهری، زندگی طبیعی خود را ادامه دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه این عمل جراحی می توانید با استفاده از نوبت دهی آنلاین سایت کلینیک جراحی بینی تهران، با پزشکان مجرب این کلینیک، جناب آقای دکتر حسینی و سرکار خانم دکتر یزدانی ملاقات کنید.

منابع

https://www.myupchar.com/en/surgery/rhinectomy

https://www.medicalartresources.com/blog/prosthetic-treatment-options-after-rhinectomy-surgical-removal-of-the-nose